Bateria e litiumit fitoi Çmimin Nobel në Kimi 2019!

Çmimi Nobel për Kimi 2019 iu dha John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham dhe Akira Yoshino për kontributin e tyre në fushën e baterive të litiumit.

Duke parë çmimin Nobel në Kimi 1901-2018
Në 1901, Jacobs Henriks Vantov (Holandë): "Zbuloi ligjet e kinetikës kimike dhe presionin osmotik të tretësirës".

1902, Hermann Fischer (Gjermani): "Puna në sintezën e sheqernave dhe purinave".

Në 1903, Sfant August Arrhenius (Suedi): "Propozoi teorinë e jonizimit".

Në 1904, Sir William Ramsey (MB): "Zbuloi elementët e gazit fisnik në ajër dhe përcaktoi pozicionin e tyre në tabelën periodike të elementeve."

Në 1905, Adolf von Bayer (Gjermani): "Kërkimet mbi ngjyrat organike dhe përbërjet aromatike të hidrogjenizuara promovuan zhvillimin e kimisë organike dhe industrisë kimike."

Në vitin 1906, Henry Moissan (Francë): "Kërkoi dhe ndau elementin fluor dhe përdori furrën elektrike të quajtur sipas tij."

1907, Edward Buchner (Gjermani): "Puna në kërkimin biokimik dhe zbulimi i fermentimit pa qeliza".

Në 1908, Ernest Rutherford (MB): "Kërkim mbi transformimin e elementeve dhe radiokimisë".

1909, Wilhelm Ostwald (Gjermani): "Puna kërkimore mbi katalizën dhe parimet bazë të ekuilibrit kimik dhe shpejtësisë së reaksionit kimik."

Në 1910, Otto Wallach (Gjermani): "Puna pioniere në fushën e komponimeve aliciklike promovoi zhvillimin e kimisë organike dhe industrisë kimike."

Në 1911, Marie Curie (Poloni): "zbuloi elementët e radiumit dhe poloniumit, pastroi radiumin dhe studioi vetitë e këtij elementi goditës dhe përbërjet e tij".

Në 1912, Victor Grignard (Francë): "Shpiku reagentin Grignard";

Paul Sabatier (Francë): "Shpiku metodën e hidrogjenizimit të përbërjeve organike në prani të pluhurit metalik të imët".

Në 1913, Alfred Werner (Zvicër): "Studimi i lidhjeve atomike në molekula, veçanërisht në fushën e kimisë inorganike".

Në 1914, Theodore William Richards (Shtetet e Bashkuara): "Përcaktimi i saktë i peshës atomike të një numri të madh elementësh kimikë".

Në 1915, Richard Wilstedt (Gjermani): "Studimi i pigmenteve bimore, veçanërisht studimi i klorofilit".

Në vitin 1916, asnjë çmim nuk u dha.

Në vitin 1917, asnjë çmim nuk u dha.

Në vitin 1918, Fritz Haber Gjermani "kërkime mbi sintezën e amoniakut nga substanca të thjeshta".

Në vitin 1919, asnjë çmim nuk u dha.

1920, Walter Nernst (Gjermani): "Studimi i termokimisë".

Në 1921, Frederick Soddy (MB): "Kontribut në të kuptuarit e njerëzve për vetitë kimike të materialeve radioaktive dhe studimin e origjinës dhe vetive të izotopeve."

Në vitin 1922, Francis Aston (MB): "Një numër i madh i izotopeve të elementeve joradioaktive u zbuluan duke përdorur një spektrometër masiv dhe ligji i numrave të plotë u sqarua."

Në vitin 1923, Fritz Pregel (Austri): "Krijoi metodën e mikroanalizës së përbërjeve organike".

Në vitin 1924, asnjë çmim nuk u dha.

Në 1925, Richard Adolf Sigmund (Gjermani): "Sqaroi natyrën heterogjene të zgjidhjeve koloidale dhe krijoi metoda analitike të lidhura."

Në vitin 1926, Teodor Svedberg (Suedi): "Studim mbi sistemet e decentralizuara".

Në 1927, Heinrich Otto Wieland (Gjermani): "Kërkim mbi strukturën e acideve biliare dhe substancave të lidhura me to".

1928, Adolf Wendaus (Gjermani): "Studim mbi strukturën e steroideve dhe marrëdhëniet e tyre me vitaminat".

Më 1929, Arthur Harden (MB), Hans von Euler-Cherpin (Gjermani): "Studime mbi fermentimin e sheqernave dhe enzimave të fermentimit".

1930, Hans Fischer (Gjermani): "Studimi i përbërjes së hemit dhe klorofilit, veçanërisht studimi i sintezës së hemit."

Në 1931, Karl Bosch (Gjermani), Friedrich Bergius (Gjermani): "Shpikja dhe zhvillimi i teknologjisë kimike me presion të lartë".

Në 1932, Irving Lanmere (SHBA): "Kërkim dhe zbulim i kimisë së sipërfaqes".

Në vitin 1933, asnjë çmim nuk u dha.

Në 1934, Harold Clayton Yuri (Shtetet e Bashkuara): "zbuloi hidrogjen të rëndë".

Në 1935, Frederic Yorio-Curie (Francë), Irene Yorio-Curie (Francë): "Sintetizuan elementë të rinj radioaktivë".

1936, Peter Debye (Holandë): "Të kuptuarit e strukturës molekulare përmes studimit të momenteve dipole dhe difraksionit të rrezeve X dhe elektroneve në gaze".

1937, Walter Haworth (MB): "Kërkim mbi karbohidratet dhe vitaminën C";

Paul Keller (Zvicër): "Kërkim mbi karotenoidet, flavinën, vitaminën A dhe vitaminën B2".

1938, Richard Kuhn (Gjermani): "Kërkim mbi karotenoidet dhe vitaminat".

Në 1939, Adolf Butnant (Gjermani): "Kërkim mbi hormonet seksuale";

Lavoslav Ruzicka (Zvicër): "Kërkim mbi polimetilenin dhe terpenet më të larta".

Në vitin 1940, asnjë çmim nuk u dha.

Në vitin 1941, asnjë çmim nuk u dha.

Në vitin 1942, asnjë çmim nuk u dha.

Në vitin 1943, George Dehevesi (Hungari): "Izotopet përdoren si gjurmues në studimin e proceseve kimike".

Në 1944, Otto Hahn (Gjermani): "Zbuloni ndarjen e bërthamës së rëndë".

Në 1945, Alturi Ilmari Vertanen (Finlandë): "Kërkimi dhe shpikja e bujqësisë dhe kimisë ushqimore, veçanërisht metoda e ruajtjes së ushqimit".

Në vitin 1946, James B. Sumner (SHBA): "U zbulua se enzimat mund të kristalizohen";

John Howard Northrop (Shtetet e Bashkuara), Wendell Meredith Stanley (Shtetet e Bashkuara): "Enzima të përgatitura me pastërti të lartë dhe proteina virale".

Në 1947, Sir Robert Robinson (MB): "Kërkim mbi produktet bimore me rëndësi të rëndësishme biologjike, veçanërisht alkaloide."

Në 1948, Arne Tisselius (Suedi): "Kërkim mbi elektroforezën dhe analizën e adsorbimit, veçanërisht mbi natyrën komplekse të proteinave të serumit."

Në 1949, William Geok (Shtetet e Bashkuara): "Kontribute në fushën e termodinamikës kimike, veçanërisht studimi i substancave nën temperaturë ultra të ulët."

Në vitin 1950, Otto Diels (Gjermania Perëndimore), Kurt Alder (Gjermania Perëndimore): "zbuluan dhe zhvilluan metodën e sintezës së dienit".

Në 1951, Edwin Macmillan (Shtetet e Bashkuara), Glenn Theodore Seaborg (Shtetet e Bashkuara): "zbuluan elementë transuranikë".

Në 1952, Archer John Porter Martin (MB), Richard Lawrence Millington Singer (MB): "Shpiku kromatografinë e ndarjes".

1953, Hermann Staudinger (Gjermania Perëndimore): "Gjetjet e kërkimit në fushën e kimisë së polimerit".

1954, Linus Pauling (SHBA): "Studimi i vetive të lidhjeve kimike dhe aplikimi i tij në përpunimin e strukturës së substancave komplekse".

Në 1955, Vincent Divinho (SHBA): "Kërkime mbi përbërjet që përmbajnë squfur me rëndësi biokimike, veçanërisht sinteza e hormoneve peptide për herë të parë".

Në vitin 1956, Cyril Hinshelwood (MB) dhe Nikolai Semenov (Bashkimi Sovjetik): "Kërkim mbi mekanizmin e reaksioneve kimike".

1957, Alexander R. Todd (MB): "Punon në studimin e nukleotideve dhe koenzimave nukleotide".

1958, Frederick Sanger (MB): "Studimi i strukturës dhe përbërjes së proteinave, veçanërisht studimi i insulinës."

Në vitin 1959, Jaroslav Herovsky (Republika Çeke): "zbuloi dhe zhvilloi metodën e analizës polarografike".

Në vitin 1960, Willard Libby (Shtetet e Bashkuara): "Zhvilloi një metodë për datimin duke përdorur izotopin e karbonit 14, i cili përdoret gjerësisht në arkeologji, gjeologji, gjeofizikë dhe disiplina të tjera."

1961, Melvin Calvin (Shtetet e Bashkuara): "Kërkim mbi përthithjen e dioksidit të karbonit nga bimët."

Në vitin 1962, Max Perutz UK dhe John Kendrew UK "kërkuan mbi strukturën e proteinave sferike".

1963, Carl Ziegler (Gjermania Perëndimore), Gurio Natta (Itali): "Gjetjet e kërkimit në fushën e kimisë dhe teknologjisë së polimerit."

Në vitin 1964, Dorothy Crawford Hodgkin (MB): "Përdorimi i teknologjisë me rreze X për të analizuar strukturën e disa substancave të rëndësishme biokimike."

Në 1965, Robert Burns Woodward (SHBA): "Arritje e jashtëzakonshme në sintezën organike".

1966, Robert Mulliken (SHBA): "Kërkim bazë mbi lidhjet kimike dhe strukturën elektronike të molekulave duke përdorur metodën molekulare orbitale."

Në vitin 1967, Manfred Eigen (Gjermania Perëndimore), Ronald George Rayford Norris (MB), George Porter (MB): "Përdorimi i një impulsi të shkurtër energjie për të balancuar reagimin Metoda e shqetësimit, studimi i reaksioneve kimike me shpejtësi të lartë."

Në vitin 1968, Lars Onsager (SHBA): "zbuloi marrëdhënien reciproke të emërtuar sipas tij, duke hedhur themelet për termodinamikën e proceseve të pakthyeshme".

Në vitin 1969, Derek Barton (MB), Odd Hassel (Norvegji): "Zhvilloi konceptin e konformacionit dhe aplikimin e tij në kimi".

Në vitin 1970, Luiz Federico Leloire (Argjentinë): "zbuloi nukleotidet e sheqerit dhe rolin e tyre në biosintezën e karbohidrateve".

1971, Gerhard Herzberg (Kanada): "Kërkim mbi strukturën elektronike dhe gjeometrinë e molekulave, veçanërisht radikalët e lirë."

1972, Christian B. Anfinson (Shtetet e Bashkuara): "Kërkim mbi ribonukleazën, veçanërisht studimi i marrëdhënies midis sekuencës së saj aminoacide dhe konformacionit biologjikisht aktiv";

Stanford Moore (Shtetet e Bashkuara), William Howard Stein (Shtetet e Bashkuara): "Studim mbi lidhjen midis aktivitetit katalitik të qendrës aktive të molekulës së ribonukleazës dhe strukturës së saj kimike".

Në vitin 1973, Ernst Otto Fischer (Gjermania Perëndimore) dhe Jeffrey Wilkinson (MB): "Kërkim pionier mbi vetitë kimike të përbërjeve metalo-organike, të njohura gjithashtu si përbërës sanduiç".

1974, Paul Flory (SHBA): "Kërkim bazë mbi teorinë dhe eksperimentin e kimisë fizike të polimerit."

1975, John Conforth (MB): "Studim mbi stereokiminë e reaksioneve të katalizuara nga enzima".

Vladimir Prelog (Zvicër): "Studim mbi stereokiminë e molekulave organike dhe reaksioneve";

1976, William Lipscomb (Shtetet e Bashkuara): "Studimi i strukturës së boranit shpjegoi problemin e lidhjes kimike."

Në 1977, Ilya Prigogine (Belgjikë): "Kontributi në termodinamikën jo-ekuilibër, veçanërisht teoria e strukturës disipative".

Në 1978, Peter Mitchell (MB): "Përdorimi i formulës teorike të depërtimit kimik për të kontribuar në kuptimin e transferimit të energjisë biologjike."

Në vitin 1979, Herbert Brown (SHBA) dhe Georg Wittig (Gjermania Perëndimore): "Zhvilluan përbërës që përmbajnë bor dhe fosfor, përkatësisht si reagjentë të rëndësishëm në sintezën organike."

Në 1980, Paul Berg (Shtetet e Bashkuara): "Studimi i biokimisë së acideve nukleike, veçanërisht studimi i ADN-së rekombinante";

Walter Gilbert (SHBA), Frederick Sanger (MB): "Metodat për përcaktimin e sekuencave bazë të ADN-së në acidet nukleike".

Në 1981, Kenichi Fukui (Japoni) dhe Rod Hoffman (SHBA): "Shpjegoni shfaqjen e reaksioneve kimike përmes zhvillimit të pavarur të teorive."

Në vitin 1982, Aaron Kluger (MB): "Zhvilloi mikroskopin elektronik kristal dhe studioi strukturën e komplekseve acid nukleik-proteinë me rëndësi të rëndësishme biologjike."

Në 1983, Henry Taub (SHBA): "Kërkim mbi mekanizmin e reaksioneve të transferimit të elektroneve veçanërisht në komplekset metalike".

Në 1984, Robert Bruce Merrifield (SHBA): "Zhvilloi një metodë të sintezës kimike në fazë të ngurtë".

Në 1985, Herbert Hauptman (Shtetet e Bashkuara), Jerome Carr (Shtetet e Bashkuara): "Arritje të jashtëzakonshme në zhvillimin e metodave të drejtpërdrejta për përcaktimin e strukturës kristalore".

Në 1986, Dudley Hirschbach (Shtetet e Bashkuara), Li Yuanzhe (Shtetet e Bashkuara), John Charles Polanyi (Kanada): "Kontribut në studimin e procesit kinetik të reaksioneve kimike elementare".

Në 1987, Donald Kramm (Shtetet e Bashkuara), Jean-Marie Lane (Francë), Charles Pedersen (Shtetet e Bashkuara): "Zhvilluan dhe përdorën molekula të afta për ndërveprime shumë selektive specifike të strukturës."

Në 1988, John Dysenhofer (Gjermania Perëndimore), Robert Huber (Gjermania Perëndimore), Hartmut Michel (Gjermania Perëndimore): "Përcaktimi i strukturës tre-dimensionale të qendrës së reaksionit fotosintetik".

Në 1989, Sydney Altman (Kanada), Thomas Cech (SHBA): "zbuloi vetitë katalitike të ARN".

Në 1990, Elias James Corey (Shtetet e Bashkuara): "Zhvilloi teorinë dhe metodologjinë e sintezës organike".

1991, Richard Ernst (Zvicër): "Kontribut në zhvillimin e metodave të spektroskopisë së rezonancës magnetike bërthamore me rezolucion të lartë (NMR).

Në 1992, Rudolph Marcus (SHBA): "Kontribut në teorinë e reaksioneve të transferimit të elektroneve në sistemet kimike".

Në 1993, Kelly Mullis (SHBA): "Zhvilloi metoda kërkimore kimike të bazuara në ADN dhe zhvilloi reaksionin zinxhir polimerazë (PCR)";

Michael Smith (Kanada): "Zhvilloi metoda kërkimore kimike të bazuara në ADN dhe kontribuoi në krijimin e mutagjenezës së drejtuar nga vendi i bazuar në oligonukleotide dhe kontributin e saj themelor në zhvillimin e kërkimit të proteinave."

Në 1994, George Andrew Euler (Shtetet e Bashkuara): "Kontribut në kërkimin e kimisë së karbokacionit".

Në 1995, Paul Crutzen (Holandë), Mario Molina (SH.B.A.), Frank Sherwood Rowland (SHBA): "Kërkime mbi kiminë atmosferike, veçanërisht kërkime mbi formimin dhe dekompozimin e ozonit".

1996 Robert Cole (Shtetet e Bashkuara), Harold Kroto (Mbretëria e Bashkuar), Richard Smalley (Shtetet e Bashkuara): "Zbuloni fullerene".

Në 1997, Paul Boyer (SHBA), John Walker (MB), Jens Christian Sko (Danimarkë): "Sqaroi mekanizmin katalitik enzimatik në sintezën e adenozinës trifosfatit (ATP)."

Në 1998, Walter Cohen (SHBA): "themeloi teorinë funksionale të densitetit";

John Pope (MB): Zhvilloi metoda llogaritëse në kiminë kuantike.

Në 1999, Yamid Ziwell (Egjipt): "Studim mbi gjendjet e tranzicionit të reaksioneve kimike duke përdorur spektroskopinë femtosecond."

Në vitin 2000, Alan Haig (Shtetet e Bashkuara), McDelmead (Shtetet e Bashkuara), Hideki Shirakawa (Japoni): "zbuluan dhe zhvilluan polimere përçuese".

Në 2001, William Standish Knowles (SHBA) dhe Noyori Ryoji (Japoni): "Kërkim mbi hidrogjenizimin katalitik kiral";

Barry Sharpless (SHBA): "Studim mbi oksidimin katalitik kiral".

Në vitin 2002, John Bennett Finn (SHBA) dhe Koichi Tanaka (Japoni): "Zhvilluan metoda për identifikimin dhe analizën strukturore të makromolekulave biologjike dhe vendosën një metodë të jonizimit të desorbimit të butë për analizën e spektrometrisë masive të makromolekulave biologjike";

Kurt Wittrich (Zvicër): "Zhvilloi metoda për identifikimin dhe analizën strukturore të makromolekulave biologjike dhe vendosi një metodë për analizimin e strukturës tredimensionale të makromolekulave biologjike në tretësirë ​​duke përdorur spektroskopinë e rezonancës magnetike bërthamore."

Në 2003, Peter Agre (SHBA): "Studimi i kanaleve jonike në membranat qelizore gjeti kanale uji";

Roderick McKinnon (Shtetet e Bashkuara): "Studimi i kanaleve jonike në membranat qelizore, studimi i strukturës dhe mekanizmit të kanalit jon".

Në vitin 2004, Aaron Chehanovo (Izrael), Avram Hershko (Izrael), Owen Ross (SHBA): "zbuluan degradimin e proteinave të ndërmjetësuara nga ubiquitin".

Në 2005, Yves Chauvin (Francë), Robert Grubb (SHBA), Richard Schrock (SHBA): "Zhvilluan metodën e metatezës në sintezën organike".

Në 2006, Roger Kornberg (SHBA): "Kërkim mbi bazën molekulare të transkriptimit eukariotik".

2007, Gerhard Eter (Gjermani): "Kërkim mbi procesin kimik të sipërfaqeve të ngurta".

Në 2008, Shimomura Osamu (Japoni), Martin Chalfie (Shtetet e Bashkuara), Qian Yongjian (Shtetet e Bashkuara): "Zbuluar dhe modifikuar proteina fluoreshente jeshile (GFP)."

Në vitin 2009, Venkatraman Ramakrishnan (MB), Thomas Steitz (SHBA), Ada Jonat (Izrael): "Kërkim mbi strukturën dhe funksionin e ribozomeve".

2010 Richard Heck (SHBA), Negishi (Japoni), Suzuki Akira (Japoni): "Kërkim mbi reaksionin e bashkimit të katalizuar nga paladiumi në sintezën organike".

Në 2011, Daniel Shechtman (Izrael): "Zbulimi i kuazikristaleve".

Në 2012, Robert Lefkowitz, Bryan Kebirka (Shtetet e Bashkuara): "Kërkim mbi receptorët e lidhur me proteinën G."

Në 2013, Martin Capras (Shtetet e Bashkuara), Michael Levitt (Mbretëria e Bashkuar), Yale Vachel: Modele të dizajnuara në shumë shkallë për sisteme kimike komplekse.

Në 2014, Eric Bezig (Shtetet e Bashkuara), Stefan W. Hull (Gjermani), William Esko Molnar (Shtetet e Bashkuara): Arritjet në fushën e mikroskopisë së fluoreshencës me super-rezolucion.

Në 2015, Thomas Lindahl (Suedi), Paul Modric (SHBA), Aziz Sanjar (Turqi): Kërkim mbi mekanizmin qelizor të riparimit të ADN-së.

Në 2016, Jean-Pierre Sova (Francë), James Fraser Stuart (MB/SHBA), Bernard Felinga (Holandë): Projektimi dhe sinteza e makinave molekulare.

Në vitin 2017, Jacques Dubochet (Zvicër), Achim Frank (Gjermani), Richard Henderson (MB): zhvilluan mikroskopë krio-elektroni për përcaktimin e strukturës me rezolucion të lartë të biomolekulave në tretësirë.

Gjysma e çmimeve të vitit 2018 iu dha shkencëtares amerikane Frances H. Arnold (Frances H. Arnold) në shenjë mirënjohjeje për realizimin e saj të evolucionit të drejtuar të enzimave; gjysma tjetër iu dha shkencëtarëve amerikanë (George P. Smith) dhe shkencëtarit britanik Gregory P. Winter (Gregory P. Winter) në shenjë mirënjohjeje Ata realizuan teknologjinë e shfaqjes së fagut të peptideve dhe antitrupave.